Kącik dla rodzica

 

JAK ROZPOZNAĆ PODSTAWOWE NIEPRAWIDŁOWOŚCI W PROCESIE ANALIZY SŁUCHOWEJ NASZEGO DZIECKA?

Słuch fonemowy (prawidłowo funkcjonujący) pozwala dziecku na różnicowanie dźwięków (np.: półka-bułka, safa-szafa). Z potoku mowy, pozwala dziecku poprawnie “wyłapać” pojedyncze wyrazy, w nich sylaby, w sylabach głoski. Jeśli ten obszar jest zaburzony, bardzo łatwo o opóźnienie rozwoju mowy i/lub o wadę wymowy (np.: zamiana głosek [sz,rz,cz,dż] na [s,z,c,dz]). Jeśli dziecko zastępuje głoski w wymowie, będzie to także bardzo widoczne w piśmie (dziecko może pisać tak jak słyszy, np.: bęben-‘bemben‘, rączka-‘ronczka’). Oprócz pisma, problemy te będą także bardzo widoczne w pisaniu ze słuchu (dyktanda, polecenia). Jeśli będzie to widoczne w piśmie dziecka – będzie także problemem w czytaniu. I tak koło się zamyka.

Jeśli niepokoi Cię czy Twoje dziecko prawidłowo słyszy, zrób prosty test. Oddal się od niego na kilka metrów, zasłoń  usta kawałkiem materiału ( w przeciwieństwie do kartki nie odbija dźwięku) i wypowiedz kilka słów szeptem. Jeśli masz wątpliwości, umów się z dzieckiem na podstawowe badania słuchu – otoemisję i tympanometrię (audiometrię impedancyjną). To bardzo szybkie, tanie i bezbolesne, ale dokładne badania słuchu, które nie wymagają współpracy ze strony dziecka.

JAK ĆWICZYĆ?

Mówimy tutaj o prostych zaburzeniach analizy i syntezy słuchowej – nie o sprawach poważniejszych jak choćby niedosłuch. Najważniejsze to działać. Pamiętaj, że nawet jeśli początkowe ćwiczenia nie przynoszą widocznych efektów, to one w końcu się pojawią. Działaj i walcz, aby jak najbardziej ułatwić funkcjonowanie Twojemu dziecku nie tylko w szkole, ale w życiu, po prostu. Ćwiczenia słuchowe można wykonywać w każdej wolnej chwili – podczas wspólnego spaceru, jazdy samochodem, sprzątania. Spróbujcie razem z dzieckiem:

• Dzielić wyrazy na sylaby poprzez klaśnięcia w dłonie.
• Różnicować prozodię mowy (ton rozkazujący, pytający, oznajmujący).
• Różnicować ton głosu (głos męski, kobiecy, dziecięcy).
• Różnicować słowa różniące się tylko jedną głoską (np.: półka-bułka, kula-kura, bucik-budzik, Tomek-domek).
• Łączyć w pary wyrazy rymujące się/ wymyślać pary rymów(np.: kwiatek-bratek).

To tylko kilka z przykładów ćwiczeń analizy słuchowej. Oprócz nich, chciałabym Wam pokazać gotowe pomoce edukacyjne, dzięki którym Twoje dziecko będzie mogło doskonalić swoją analizę i syntezę słuchową podczas zabawy.

 

PUS-y (“Chyża Żmija Syk-Syk”, “Chrząszcz z Żyrzyna”, “Kruk z Kruklanki”, “Miała Baba Koguta”) . Tym razem została ona zaplanowana z myślą o doskonaleniu słuchu fonemowego, czytania i pisania.

 

 

DETEKTYW SŁUCHOWY

 

Detektyw słuchowy to zeszyt pełen ćwiczeń rozwijających percepcję słuchową oraz umiejętności językowe dziecka. Książeczka składa się z czarno-białych kart. Na każdej stronie znajdziecie świetne zabawy, które doskonale ćwiczą słuch dziecka, a przy okazji będą fajną zabawą. Zeszyt pozwoli Wam ćwiczyć m.in.: pamięć słuchową, koncentrację na słowie, słuch fonemowy oraz uważne słuchanie.

 

LABIRYNT

 

“Labirynt” to gra logiczna przeznaczona dla dzieci powyżej 6. roku życia. Gra ćwiczy: orientację w płaszczyźnie, koncentrację, logiczne myślenie, przewidywanie i wyciąganie wniosków. Zestaw zawiera 35 dwustronnych plansz – “labiryntów” z zaznaczonymi polami “start” oraz “meta”, a także 6 drewnianych pionków. Zadaniem uczestników, jest jak najszybsze dotarcie do pola “meta”, poprzez słuchanie komend dotyczących poruszania się po planszy (np.: “ruszamy w prawo o jedno pole“).

 

DUDNI, STUKA CZY PUKA?

 

Kolejna propozycja to zestaw ćwiczeń słuchowych i dźwiękonaśladowczych wspomagających prawidłowy rozwój mowy dziecka. Książeczka składa się z czarno-białych obrazków. Ćwiczenia mają na celu rozwijanie wrażliwości słuchowej dziecka poprzez zauważanie odgłosów wokół nas oraz powtarzania ich. Świetnie sprawdzi się zarówno podczas pracy indywidualnej z dzieckiem jak i z grupą dzieci. Zeszyt zawiera tematyczne wierszyki (np.: wieś, miasto, las), które poparte są pięknymi obrazkami (które można wykorzystać też jako kolorowanki) oraz kartami przedstawiającymi wyrażenia dźwiękonaśladowcze:

 

Czytając wierszyki razem z dzieckiem, możecie robić to na zmianę – mama odczytuje jedną linijkę wiersza, dziecko powtarza. W ten sposób świetnie możecie ćwiczyć pamięć i uwagę słuchową. Zeszyt zawiera mnóstwo obrazków z wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi – przydadzą się w terapii nie jeden raz.

 

ŚWIAT DŹWIĘKÓW

Kolejną propozycją jest zestaw do ćwiczenia percepcji słuchowej i rozwijania koncentracji “Świat dźwięków“. Zestaw składa się z: płyty CD z nagraniami dźwięków oraz 20 kart przedstawiających 60 ilustracji obiektów generujących nagrane dźwięki. Pomoc świetnie sprawdzi się już u dzieci w wieku przedszkolnym.

Zadania znajdujące się w zestawie podzielone zostały wg stopnia trudności: dziecko słucha trzech kolejno odtwarzanych dźwięków, dziecko pokazuje obrazki usłyszanych powtórnie trzech takich samych dźwięków, dziecko wskazuje dźwięki usłyszane w innej kolejności, dziecko wskazuje obrazek tylko jednego usłyszanego dźwięku.

Ćwiczenia analizy słuchowej oprócz tego, że są ćwiczeniem konkretnej sfery rozwoju, są także wspaniałą zabawą i dobrym pomysłem na wspólne, rodzinne spędzenie czasu. A tego niech będzie w naszych domach jak najwięcej, zawsze! 

ŻRÓDŁO: J.Cieszyńska, M.Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka Od noworodka do 6 roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2013.